Ko ngā Toi

'Me he whare pūngawerewere'

He tohu tēnei mai i te pukapuka Te Whakatūwheratanga o Te Heke-mai-raro (1997). Nā Kerehi Waiariki Grace i waituhi. © Nā Hongoeka Marae Inc te mana pupuri.

.

.
He tohu tēnei mō te marae me ngā whānau o Hongoeka. Kei runga tēnei tohu i ngā tatau o mua i te whare tūpuna, kei ngā matapihi o muri, kei runga hoki i te kēti i raro i te tomokanga. Kei runga hoki te tohu nei i tētehi o ngā kōwhaiwhai i runga i te heke e kīia nei ko 'Mana Atua, Mana Whenua, Mana Tangata'.

Akona ngā wāhanga o te wharenui ki te paetukutuku wickED

Ngā momo toi ataata

E uhia katoatia ana tō mātou whare tūpuna ki te korowai toi , arā, ko ngā kōwhaiwhai, ko ngā tukutuku me ngā whakairo.

Nā te hau kāinga me ētehi o ngā whanaunga/hoa ngā toi i mahi. Nā te whānau o Hongoeka me Takapuwāhia (Ngāti Toa) ngā kōrero me te whakapapa mō ngā toi katoa i whakatau. E hia kē ngā tau i whakapau kaha nei ki te whakarite, te mahi hoki hei whakaoti i ngā toi katoa i mua i te tūwheratanga o te whare tūpuna.Nā te Kuini Te Atairangi Kahu me ētehi tohunga nō Waikato/Tainui te whare tūpuna i whakatūwhera i te tau 1997.

Ngā Tukutuku

He maha ngā kōrero mō ngā tukutuku e iri ake ana i ngā pakitara ā-whare. Ko ngā kōrero katoa e pā ana ki te iwi, te hapū me te whānau, ngā tikanga, ngā tohu o te hau kāinga, ngā tūpuna me ngā kōrero o neherā. Ko ētehi he tauira tawhito, ko ētahi atu he mea hōu. I hangaia ki ngā tipu taketake pērā i te kiekie me te pīngao.

Ngā Kōwhaiwhai

I waituhia ngā heke o te whare tūpuna ki ngā kōwhaiwahi. E tohu ana ngā kōwhaiwhai i ngā uara i whakatakotoria e 'Te Whānau o Hongoeka' hei whainga mā mātou. Ko ētehi o ngā ingoa, arā ko Te Reo Rangatira, ko Kotahitanga, ko Wairuatanga, ko Waioratanga, ko Te Mauri me ērā mea katoa. He kōrero hōhonu, he whakataukī hoki tō ia kōwhaiwhai.

Te Tāhuhu

Ko 'Ngā Tai Aroha' te ingoa o te tāhuhu. I waituhia ētehi wāhine ki runga hei tohu mō te mana o ngā tūpuna whaea o ia hapū, nā rātou i whakamana, ā, i ū tonu hoki ki ngā tikanga o te iwi, te hapū, me te whānau. He tohu maumaharatanga hoki te tāhuhu kia tau ai te rangimārietanga ki roto i te whare tūpuna.

Ngā Whakairo

Ko te nuinga o ngā whakairo ko ngā tūpuna mai i te waka o Tainui tae noa ki ngā rangatira o te iwi me ngā hapū o Ngāti Toa Rangatira. Kei te māhau o te whare ngā whakairo o ngā iwi haumi ki a Ngāti Toa, arā ko Te Atiawa rātou ko Ngāti Raukawa, ko Ngāti Tama, Ko Ngāti Mutunga.
I tīmatahia ngā whakairo e ētehi o te hunga rangatahi tāne, ā, he ihupuku te nuinga, engari anō i akona ētehi i te Te Kura Whakairo o Maraeroa i Waitangirua. I roto i ngā tau mahi ka wehe ētehi, ā, ka haramai ētehi atu ki te āwhina. I te mutunga iho ka tonoa a Mina Mita-Ngātai me ana kaiwhakairo hei āwhina ki te whakaoti i ngā whakairo katoa. He tohunga whakairo ia nō Te Arawa.